Kev kev tshawb fawb tau ua pov thawj tias dev yog cov neeg muaj kev khuv leej uas kov yeej kev nyuaj siab los pab lawv tib neeg tus tswv.
tib neeg muaj cov dev hauv tsev rau ntau txhiab xyoo thiab kev sib raug zoo ntawm tib neeg thiab lawv cov dev yog ib qho piv txwv zoo ntawm kev sib raug zoo thiab kev xav. Cov tswv tsev zoo siab thoob plaws ntiaj teb yeej ib txwm muaj kev xav thiab feem ntau tham nrog lawv cov phooj ywg thiab tsev neeg ntawm qee lub sijhawm ntawm lawv qhov kev nkag siab thiab xav tias lawv canine cov phooj ywg muaj kev nkag siab thiab kev khuv leej tshwj xeeb tshaj yog thaum lub sij hawm thaum tus tswv lawv tus kheej ntxhov siab thiab ntxhov siab. Cov dev tau pom tsis tau tsuas yog hlub lawv cov tswv xwb tab sis dev kuj xav txog cov tib neeg no ua lawv tsev neeg muaj kev hlub uas muab vaj tse thiab kev tiv thaiv rau lawv. Cov dev tau raug sau npe tias 'Tus txiv neej tus phooj ywg zoo tshaj' rau ntev npaum li cov ntaub ntawv muaj nyob. Xws li cov lus piav qhia txog tus dev qhov kev ncaj ncees, kev hlub thiab kev sib raug zoo nrog tib neeg tau nrov nyob rau hauv txhua qhov nruab nrab xws li phau ntawv, paj huam lossis zaj yeeb yaj kiab. Txawm hais tias qhov kev nkag siab zoo li no hais txog kev sib raug zoo ntawm tib neeg thiab nws tus dev dev, kev tshawb fawb txog kev sib xyaw ua ke tau tsim nyob rau thaj tsam no.
Cov dev yog cov tsiaj muaj siab hlub
Cov kws tshawb fawb los ntawm John Hopkins University tau qhia hauv lawv txoj kev tshawb fawb luam tawm hauv Springer Txoj Kev Kawm thiab Behaviour hais tias dev yeej yog txiv neej tus phooj ywg zoo tshaj plaws thiab lawv yog cov muaj siab hlub tshua nrog kev paub txog kev sib raug zoo thiab lawv maj nrawm los nplij lawv cov tswv thaum lawv paub tias lawv cov tswv tib neeg muaj kev ntxhov siab. Cov kws tshawb fawb tau ua ntau qhov kev sim kom nkag siab txog qib kev nkag siab uas cov dev qhia rau lawv tus tswv. Hauv ib qho ntawm ntau qhov kev sim, ib txheej ntawm 34 tus tswv dev thiab lawv cov dev ntawm ntau qhov sib txawv thiab ntau hom tau sib sau ua ke thiab cov tswv tau thov kom quaj lossis hum ib zaj nkauj. Nws tau ua tiav ib zaug rau txhua khub tus dev thiab tus tswv dev thaum ob leeg zaum hla hauv cov chav sib txawv nrog lub qhov rooj qhib iav qhov rooj nyob nruab nrab ntawm kev txhawb nqa tsuas yog peb cov hlau nplaum kom yooj yim qhib. Cov kws tshawb fawb ua tib zoo txiav txim rau tus dev qhov kev coj cwj pwm thiab lawv lub plawv dhia (muaj sia) los ntawm kev ntsuas ntawm lub plawv dhia ntsuas. Nws tau pom tias thaum lawv tus tswv 'qhai' lossis qw "pab" thiab dev hnov cov kev ntxhov siab no, lawv qhib qhov rooj peb zaug sai dua tuaj rau hauv thiab muab kev nplij siab thiab kev pab thiab qhov tseem ceeb "cawm" lawv cov tswv tib neeg. Qhov no yog qhov sib piv rau thaum cov tswv tsuas yog humming ib zaj nkauj thiab zoo siab. Saib ntawm cov kev soj ntsuam ntxaws sau tseg, cov dev teb hauv qhov nruab nrab ntawm 24.43 vib nas this thaum lawv cov tswv ua piv txwv tias muaj kev ntxhov siab piv rau qhov nruab nrab cov lus teb ntawm 95.89 vib nas this thaum cov tswv zoo siab thaum humming me nyuam rhymes. Txoj kev no yog yoog los ntawm 'raug lwm tus' paradigm uas tau siv nyob rau hauv ntau txoj kev tshawb fawb nrog nas.
Nws yog qhov nthuav los tham txog vim li cas cov dev tseem yuav qhib qhov rooj thaum cov tswv tsuas yog humming thiab tsis muaj teeb meem. Qhov no qhia tau hais tias tus dev tus cwj pwm tsis yog kev nkag siab xwb tab sis kuj qhia tias lawv xav tau kev sib cuag thiab xav paub me ntsis ntawm dab tsi nyob hauv lub qhov rooj. Cov dev uas tau pom cov lus teb sai dua thaum qhib qhov rooj tau qis dua lawv tus kheej. Cov theem ntawm kev ntxhov siab tau raug sau tseg los ntawm kev txiav txim siab ib txoj kab ntawm kev nce qib los ntawm kev ntsuas cov hauv paus. Qhov no yog ib qho kev nkag siab zoo thiab tsim kom muaj kev soj ntsuam kev puas siab puas ntsws uas cov dev yuav tsum tau kov yeej lawv txoj kev ntxhov siab thiaj li yuav ua tau ib qho kev nqis tes ua (ntawm no, qhib qhov rooj). Qhov no txhais tau hais tias dev txwv lawv tus kheej txoj kev xav thiab ua rau kev nkag siab es tsis txhob tsom mus rau lawv tus tswv tib neeg. Ib qho xwm txheej zoo sib xws tau pom hauv cov menyuam yaus thiab qee zaum cov neeg laus thaum lawv yuav tsum kov yeej lawv tus kheej txoj kev ntxhov siab dhau los kom muaj peev xwm pab tau rau ib tus neeg. Ntawm qhov tod tes, cov dev uas tsis qhib qhov rooj ntawm txhua qhov qhia meej meej ntawm kev ntxhov siab hauv lawv zoo li panting lossis pacing uas qhia lawv txoj kev ntxhov siab rau qhov xwm txheej cuam tshuam nrog ib tus neeg uas lawv hlub tiag tiag. Cov kws tshawb fawb hais tias qhov no yog tus cwj pwm ib txwm muaj thiab tsis muaj kev txhawj xeeb vim tias dev, ib yam li tib neeg, tuaj yeem nthuav tawm ntau yam kev khuv leej ntawm ib qho lossis lwm qhov. Hauv lwm qhov kev sim, cov kws tshawb fawb tau tshuaj xyuas cov dev ntsia rau lawv cov tswv kom paub ntau ntxiv txog kev sib raug zoo.
Hauv kev sim ua, 16 ntawm 34 tus dev tau txais kev cob qhia cov dev thiab sau npe "kev pabcuam dev". Txawm li cas los xij, txhua tus dev tau ua zoo ib yam li tsis hais seb lawv puas yog cov dev los yog tsis, lossis txawm tias hnub nyoog lossis lawv cov tsiaj tsis muaj teeb meem. Qhov no txhais tau hais tias txhua tus dev muaj qhov zoo sib xws ntawm tib neeg-tsiaj sib raug zoo, tsuas yog cov dev kev kho mob tau txais kev txawj ntau dua thaum lawv tso npe ua kev pabcuam dev thiab cov kev txawj no suav nrog kev mloog lus ntau dua li lub siab lub ntsws. Qhov txiaj ntsig no muaj qhov cuam tshuam zoo rau cov qauv siv los xaiv thiab cob qhia kev pabcuam dev. Cov kws tshaj lij tuaj yeem txiav txim siab qhov twg yog qhov tseem ceeb tshaj plaws los txhim kho kev kho mob hauv kev tsim cov txheej txheem xaiv.
Txoj kev tshawb no qhia tau hais tias siab rhiab heev ntawm canines rau kev xav thiab kev xav ntawm tib neeg raws li lawv tau pom kom pom tau tias muaj kev hloov pauv hauv kev xav ntawm tib neeg. Cov kev kawm zoo li no ua rau peb nkag siab txog kev nkag siab ntawm canine empathy thiab ntau yam ntawm tus cwj pwm sib txawv hauv cov ntsiab lus dav dav. Nws yuav nthuav kom nthuav dav ntawm txoj haujlwm no los ua cov kev tshawb fawb ntxiv ntawm lwm cov tsiaj xws li miv, luav lossis parrots. Sim nkag siab tias dev xav li cas thiab hnov mob tuaj yeem ua rau peb muaj lub ntsiab lus pib kom nkag siab tias kev nkag siab thiab kev khuv leej hloov mus li cas txawm nyob hauv tib neeg uas ua rau lawv ua siab ntev rau cov xwm txheej nyuaj. Nws tuaj yeem pab peb tshawb xyuas qhov kev sib hlub ntawm cov lus teb thiab tseem txhim kho peb txoj kev nkag siab txog keeb kwm kev hloov pauv ntawm cov tsiaj txhu - tib neeg thiab dev.
***
{Koj tuaj yeem nyeem cov ntawv tshawb fawb thawj zaug los ntawm nyem rau ntawm DOI qhov txuas tau muab hauv qab no hauv cov npe ntawm cov khoom raug suav nrog}
Qhov (s)
Sanford EM et al. 2018. Timmy's in the well: Empathy and prosocial help in a dev. Kawm & Cwj Pwm. https://doi.org/10.3758/s13420-018-0332-3
***